Oczyszczacz powietrza- jak działa, gdzie postawić, czy powinien pracować cały czas?

Zanieczyszczone powietrze może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Smog unoszący się w powietrzu, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy używany jest niskiej jakości węgiel, jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Zawiera mnóstwo szkodliwych substancji oraz pyłków. Dociera do płuc, oskrzeli oraz krwi wywołując choroby układu oddechowego i układu krążenia. Kurz i alergeny znajdujące się w powietrzu również przyczyniają się do pogorszenia naszego stanu zdrowia, powodując szereg dolegliwości. Jak temu zaradzić? Odpowiedź jest bardzo prosta- kupując odpowiedni oczyszczacz powietrza, który sprawdzi się praktycznie w każdym pomieszczeniu, zarówno w biurze jak i w domu.

Oczyszczacz posiada wbudowany wentylator, który odpowiada za obieg powietrza. Zasysa powietrze z pomieszczenia do wlotu urządzenia. Następnie powietrze przechodzi przez różnego rodzaju filtry, w których następuje proces oczyszczania. Czyste powietrze, pozbawione czynników drażniących wraca z powrotem na zewnątrz, gwarantując komfort oddychania.

Większość modeli wyposażonych jest w filtr zintegrowany, składający się z 3 rodzajów filtrów: wstępnego, HEPA oraz węglowego. Każdy z nich ma za zadanie wychwycić innego rodzaju zanieczyszczenia. Filtry te mogą również występować jako oddzielne elementy.

Filtr wstępny w postaci drobnej, gęstej siateczki, montowany przy wlocie powietrza, zatrzymuje największe cząsteczki takie jak włosy, sierść zwierząt, kurz oraz duże pyłki. Dzięki niemu pozostałe filtry, przystosowane do przechwytywania mniejszych cząsteczek, chronione są przed zapchaniem, nie zużywają się szybko i mogą pracować wydajnie przez długi czas.

Wysokowydajny filtr HEPA (High Efficiency Particulate Air), zbudowany z włókna szklanego, odpowiedzialny jest za eliminację najmniejszych zanieczyszczeń. Usuwa z powietrza pyły zawieszone PM2.5 (cząsteczki o średnicy poniżej 2,5 mikrometrów), wskazywane przez Światową Organizację Zdrowia jako najbardziej szkodliwe dla człowieka spośród wszystkich zanieczyszczeń, a także pyły PM10 (cząsteczki o średnicy poniżej 10 mikrometrów). Skutecznie walczy z pleśnią, bakteriami, wirusami i zarodnikami grzybów. Przefiltrowuje również drobny kurz oraz sierść, które nie zostały wyłapane przez filtr wstępny. Ten rodzaj filtra jest również uważany za jeden ze skuteczniejszych sposobów ograniczania występowania czynników alergennych.

Zgodnie z normą PN-EN1822-1: 2009 filtry o bardzo dużej skuteczności oczyszczania dzielą się na 3 rodzaje: EPA (skuteczne, oznaczane literą E), wspomniane HEPA (wysokoskuteczne, oznaczone literą H) oraz ULPA (o niskiej penetracji, oznaczone literą U). Filtry te podlegają klasyfikacji- im wyższa klasa tym wyższy poziom skuteczności. W aktualnych modelach oczyszczaczy powietrza najczęściej stosowane są filtry klasy E11, E12 i H13. Ich skuteczność wynosi między 95% a 99,95%. Jeśli chodzi o filtry absolutne ULPA (Ultra Low Penetration Air), stosowane są tylko w profesjonalnych systemach filtracji, w miejscach o restrykcyjnych wymogach, w których oczekuje się niemal sterylnych warunków. Dedykowane są głównie do przemysłu elektronicznego, farmaceutycznego oraz spożywczego.

Filtr węglowy to filtr zawierający granulki z węglem aktywowanym (aktywnym). Im wyższa zawartość węgla w filtrze tym większa wydajność oczyszczania. Wyglądem filtr ten przypomina plaster miodu o porowatej strukturze. Jego zadaniem jest pozbycie się z powietrza nieprzyjemnych zapachów oraz zneutralizowanie lotnych związków organicznych (LZO), z którymi nie radzą sobie filtry HEPA. Doskonale pochłaniania dym papierosowy, zapachy wydzielane przez zwierzęta a także intensywne zapachy pojawiające się podczas gotowania posiłków. Jest nieoceniony w walce z toksycznymi dla człowieka związkami chemicznymi typu formaldehyd, benzen, toluen czy styren. Na rynku dostępne są również filtry węglowe dodatkowo wzbogacone o żel krzemionkowy (zeolit), który adsorbuje tlenki azotu oraz tlenki siarki a także pochłania cząsteczki rakotwórcze.

Poza wymienionymi wyżej popularnymi filtrami, producenci stosują czasem dodatkowe rozwiązania w postaci filtrów fotokatalitycznych, elektrostatycznych, termodynamicznych oraz wodnych. Filtry fotokatalityczne, za sprawą zachodzących pod wpływem światła reakcji chemicznych, rozkładają zanieczyszczenia do substancji nieszkodliwych- dwutlenku węgla i wody. W filtrach elektrostatycznych (zwanych także jonowymi) zanieczyszczenia otrzymują ładunek ujemny, a następnie zostają przyciągnięte przez dodatnio naładowaną elektrodę (w postaci metalowej siatki), na której pozostają. Wystarczy co jakiś czas przepłukać elektrodę by zachować skuteczność filtracji. W urządzeniach z filtrem termodynamicznym, zanieczyszczenia ulegają spalaniu- specjalny ceramiczny rdzeń rozgrzewa się do bardzo wysokiej temperatury (nawet 200°C) dzięki czemu likwidacji ulega prawie 99% szkodliwych mikroorganizmów. Jeśli chodzi o zastosowanie filtra wodnego (nawilżającego), ma on za zadanie gromadzenie przechwyconych zanieczyszczeń w komorze wypełnionej wodą, przy jednoczesnym nawilżeniu powietrza. Ten rodzaj filtra sprawdzi się tylko w eliminacji bardzo dużych cząsteczek takich jak sierść czy kurz.

Pamiętajmy, że skuteczność oczyszczania jest bezpośrednio zależna od systemu filtracji, dlatego tak istotną kwestią jest utrzymanie wszystkich filtrów w należytej czystości. Niektóre filtry są wymienne i należy je zastąpić nowymi w momencie wyeksploatowania. Te umieszczone w urządzeniu na stałe wymagają regularnego czyszczenia- niektóre można myć pod bieżącą wodą a inne oczyszczać należy przy użyciu odkurzacza. Istotnym jest postępowanie zgodne z zaleceniami producenta.

Przed zakupem konkretnego modelu oczyszczacza warto sprawdzić wartość poszczególnych parametrów a także zwrócić uwagę czy posiada dodatkowe funkcje. Tylko po dokładnej analizie specyfikacji urządzenia będziemy mieli pewność, że znaleźliśmy produkt, który odpowiada naszym potrzebom. Poniżej przedstawiamy najważniejsze właściwości oczyszczaczy powietrza.

- Wydajność oczyszczania CADR (Clean Air Delivery Rate) - wyrażona w m3/h. Wskazuje ilość oczyszczonego powietrza jaką urządzenie, wyposażone w system filtrujący, jest w stanie wytworzyć w ciągu 1 godziny. Im wyższa wartość tego parametru, tym większa skuteczność oczyszczania. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż niektórzy producenci określają wydajność oczyszczania parametrem „przepływ powietrza”, wyrażonym również jednostką m3/h. Jest to jednak objętość powietrza oczyszczonego w ciągu godziny przez oczyszczacz nie posiadający filtrów. A zatem wydajność CADR będzie zawsze niższa (ok 20-30%, czasem nawet 50%) od przepływu, ponieważ filtry, przez które przechodzi powietrze stanowią dla niego blokadę.

- Powierzchnia pomieszczenia- wskazuje maksymalną wielkość pomieszczenia, w której osuszacz będzie działał efektywnie. Jeśli wybierzemy urządzenie dedykowane do mniejszego pomieszczenia niż sugerowane przez producenta, filtry szybciej się zużyją. Z kolei przy wyborze oczyszczacza do pomieszczenia większego niż rekomendowane, trzeba liczyć się ze spadkiem jego wydajności. Tutaj należy nadmienić, iż różni producenci stosują różne przeliczniki powierzchni. Dlatego często zdarza się, że zakupiony oczyszczacz nie radzi sobie w pomieszczeniu o wskazanej wielkości. Jak w takim razie dobrać oczyszczacz do wielkości miejsca przeznaczenia, aby mieć pewność, że będzie wydajny i skuteczny? Nie jest to wbrew pozorom trudne. Należy pamiętać, że wydajny oczyszczacz to taki, które w ciągu jednej godziny co najmniej trzykrotnie przefiltruje powietrze w pomieszczeniu. Znając wartość parametru CADR wystarczy podzielić go przez 3 by uzyskać maksymalną objętość pomieszczenia, które sprzęt będzie w stanie oczyścić. Następnie należy otrzymaną kubaturę podzielić przez wysokość pomieszczenia i otrzymujemy metraż, w którym oczyszczacz będzie najbardziej efektywny. Dla przykładu: jeśli parametr CADR wynosi 90m3/h to maksymalna objętość powierzchni do oczyszczania wynosić będzie 30m3 (90m3/h: 3). Przy wysokości pomieszczenia równej 2,5metra wychodzi, iż dane urządzenie najskuteczniej pracować będzie w pomieszczeniu o metrażu 12m2 (30m3: 2,5m).

- System filtracji- im większa ilość filtrów tym lepiej. Od ich rodzajów zależy jakie zanieczyszczenia i w jakim stopniu zostaną wyeliminowane. Zaleca się zastosowanie zintegrowanego filtra 3 w 1: wstępny, HEPA i węglowy (opisane zostały powyżej). Ich obecność jest niezbędna do uzyskania czystego, zdrowego powietrza. Taka kombinacja pozwoli usunąć z powietrza szkodliwy dla zdrowia smog oraz alergeny, wirusy, bakterie i zarodniki grzybów. Poradzi sobie również z neutralizacją lotnych związków organicznych a także eliminacją niechcianych, uciążliwych zapachów. Razem filtry te usuwają prawie 100% zanieczyszczeń!

- Tryb automatyczny- zwalnia użytkownika z konieczności ręcznego włączania oczyszczacza, ponieważ urządzenia z tą funkcją, dzięki wbudowanym czujnikom, same wykrywają zanieczyszczenia i dostosowują prędkość filtracji do jakości powietrza. Gdy powietrze zostaje oczyszczone obroty wentylatora spadają, a tym samym zmniejsza się generowany hałas. Najczęściej wykorzystywanym czujnikiem jest laserowy czujnik pyłów PM2.5, czyli wyjątkowo groźnych cząsteczek o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometry, które są jednym z głównych składników smogu. Jego ogromną zaletą jest szybka reakcja na pojawiające się zanieczyszczenia, co wpływa na natychmiastowe rozpoczęcie procesu filtracji.

- Głośność- podawana w decybelach (dB). Ma ona bezpośredni wpływ na komfort użytkowania urządzenia. Parametr ten jest niezwykle ważny, jeśli zamierzamy postawić sprzęt w sypialni lub pokoju dziecięcym. Warto w takiej sytuacji zakupić oczyszczacz o niższym poziomie hałasu (30dB) lub taki, który posiada tryb nocny. Do użytku w pomieszczeniach dziennych sprawdzą się urządzenia o minimalnej głośności 35dB. Pamiętajmy, że większość dostępnych modeli oczyszczaczy powietrza posiada kilka poziomów mocy. Każdy z nich charakteryzować się będzie innym poziomem głośności- im wyższa moc tym większy hałas. Niestety decydując się na korzystanie z trybu najniższego trzeba się liczyć ze spadkiem wydajności.

- Sterowanie- większość oczyszczaczy posiada czytelny wyświetlacz z dotykowym panelem, do manualnego sterowania. Coraz więcej producentów stosuje udogodnienia w postaci pilotów do zdalnego sterowania. Najbardziej nowoczesne modele posiadają wbudowany moduł Wi-fi. Umożliwia on komfortową obsługę przy pomocy smartfona. Pozwala to na zdalne sterowanie urządzeniem z każdego miejsca na ziemi, poprzez dedykowaną do tego aplikację.

- Wskaźnik zużycia filtrów- informuje o potrzebie wymiany filtrów. Znacznie ułatwia użytkowanie urządzenia i pozwala na optymalizację jego wydajności. Jest niezwykle pomocny, gdyż deklarowana przez producenta żywotność jest tylko orientacyjna. Ich zużycie w rzeczywistości zależne jest od intensywności użytkowania. Najnowocześniejsze modele oczyszczaczy wyposażone są we wskaźniki monitorujące aktualne zużycie filtrów na podstawie parametrów takich jak czas pracy, przepływ powietrza (CADR) oraz pomiarów stężenia PM2.5.

- Wskaźnik stanu powietrza- występuje w formie numerycznej lub kolorystycznej. Informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Opiera się na wskazaniach czujników, w które wyposażony jest dany model. Może to być laserowy czujnik pyłów PM2.5 lub czujnik kurzu jak również detektor nieprzyjemnych zapachów.

- Timer- pozwala na ustawienie czasu, po którym oczyszczacz ma się samoczynnie wyłączyć lub włączyć.

- Montaż naścienny- doskonałe rozwiązanie do niewielkich pomieszczeń, w których brakuje miejsca na podłodze. Funkcja takiego montażu idealnie sprawdzi się również w przedszkolach i żłobkach- zapewni bezpieczeństwo dzieci, poprzez ograniczenie dostępu do urządzenia.

Przeglądając oferty sklepów z oczyszczaczami powietrza da się zauważyć, iż szereg z nich posiada w sprzedaży urządzenia z technologiami wspomagającymi proces oczyszczania, takimi jak jonizacja i nawilżanie. Czy te funkcje są niezbędne? Nie. To dodatkowe elementy wspierające filtrację. Nie są one kluczowe w pozbywaniu się zanieczyszczeń, jednakże przynoszą szereg korzyści dla użytkownika. A zatem kiedy warto zaopatrzyć się w jonizator i nawilżacz? Jonizatora powinno się używać w miejscach, w których występuje duża ilość urządzeń elektronicznych. Doskonale sprawdzi się w pomieszczeniach biurowych i domowych z monitorami, drukarkami, komputerami oraz telewizorami. Dlaczego tu? Ponieważ urządzenia te emitują dużą ilość dodatnich jonów, mających negatywny wpływ na nasze zdrowie. W środowisku silnie naładowanym cząsteczkami dodatnimi następuje znaczny spadek naszej koncentracji, czujemy się ospali i brakuje nam energii. Jonizator ma za zadanie przywrócić równowagę kationowo-anionową poprzez generowanie jonów ujemnych, eliminujących szkodliwe jony dodatnie. Taki proces znacznie poprawia jakość powietrza, a co się z tym wiąże, polepsza nasze samopoczucie. Oczyszczacz z jonizatorem jest również najlepszą opcją dla alergików oraz osób o obniżonej odporności, gdyż wspomaga usuwanie bakterii, wirusów, grzybów oraz roztoczy. Ogranicza również rozwój pleśni.

Jeśli chodzi o oczyszczacz z funkcją nawilżania będzie on niezwykle pomocny w miejscach o obniżonej wilgotności powietrza. Szczególnie przydatny jest w okresie grzewczym, kiedy nadmiernie wysuszone powietrze podrażnia nasze spojówki, sprawia, że czujemy suchość w gardle a także przyczynia się do infekcji dróg oddechowych i zmian skórnych. Taki oczyszczacz najczęściej wykorzystuje filtr wodny w postaci maty ewaporacyjnej, która jest najzdrowszym sposobem na zwiększenie wilgotności powietrza, ponieważ emituje wyłącznie czystą wodę. Mata ta pochłania wodę ze zbiornika. Następnie w wyniku ewaporacji (parowania) powstaje mgiełka wodna (kurtyna), przez którą przechodzi zassane przez wentylator powietrze. Nawilżone wraca na zewnątrz, po uprzednim oczyszczeniu z kurzu, bakterii, grzybów i drobnoustrojów a także włosów i zwierzęcej sierści. Zaletą nawilżacza ewaporacyjnego jest możliwość jego wykorzystania do ochłodzenia powietrza latem. Jak to zrobić? Wystarczy umieścić kilka kostek lodu w pojemniku z wodą by otrzymać klimatyzer ewaporacyjny. Zastanawiając się nad zakupem oczyszczacza z nawilżaczem pamiętajmy jednak, że koszt takiego urządzenia jest wyższy od oczyszczacza bez tej funkcji. Dodatkowo zakup takiej wersji wiąże się ze zwiększeniem kosztów eksploatacji (wymiana maty) a także wymusza na nas konieczność czyszczenia zbiornika i filtra oraz potrzebę dolewania wody. A zatem warto sprawdzić czy taki sprzęt 2 w 1 jest nam potrzebny. By się o tym przekonać wystarczy zmierzyć poziom wilgotności w pomieszczeniu, za pomocą higrometru. Prawidłowa wartość to 40%-60%. Jeśli higrometr pokaże niższy wynik, jest to znak, iż powietrze jest zbyt suche i należy je nawilżyć.

Skuteczność oczyszczacza w dużej mierze zależy od miejsca, w którym stoi. A zatem gdzie ustawić oczyszczacz powietrza aby zapewnić mu prawidłowe warunki? Należy trzymać się kilku zasad. Przede wszystkim urządzenie musi stać na płaskiej i równej powierzchni- najlepiej na podłodze, ponieważ to tu koncentracja zanieczyszczeń jest najwyższa (na skutek grawitacji większe pyły łatwo opadają w dół). Pomieszczenie, w którym stoi oczyszczacz powinno być zamknięte, co zapewni prawidłową cyrkulację powietrza oraz efektywną filtrację (w pomieszczeniach z otwartym obiegiem, oczyszczone powietrze może wydostawać się poza nie, co może skutkować słabym poziomem redukcji zanieczyszczeń w docelowym miejscu). Ważne jest również, aby zachować co najmniej 20 centymetrów odstępu od ścian i mebli, które mogą zmniejszać skuteczność pracy urządzenia. Wlot i wylot powietrza nie mogą być niczym zasłonięte, w przeciwnym razie zasysanie i wydalanie powietrza zostanie zaburzone. Pamiętajmy też, by nie kłaść żadnych przedmiotów na obudowę tego urządzenia. Najlepiej umieścić oczyszczacz w pobliżu okna, ponieważ to przez nie wpada większość zanieczyszczeń z zewnątrz. Odradza się stosowanie oczyszczaczy w miejscach o dużej wilgotności takich jak kuchnia czy łazienka, ponieważ może to doprowadzić do zmniejszenia wydajności filtra węglowego oraz do wystąpienia usterek.

Wszystko zależy od stopnia zanieczyszczenia powietrza na zewnątrz. Jeśli mamy zamiar otworzyć okno w czasie, gdy na dworze panuje największy smog, wpuszczenie pyłu do środka może skutkować znacznym zmniejszeniem wydajności naszego urządzenia. Niemniej jednak najbardziej nowoczesne oczyszczacze będą w stanie usunąć około 60% zanieczyszczeń. Nie jest to jednakże wystarczające by oddychać czystym i zdrowym powietrzem, które gwarantuje nam oczyszczacz pracujący w zamkniętej przestrzeni. Czy w takim razie powinniśmy całkowicie zrezygnować z otwierania okien? Nie. Im więcej osób przebywa w danym pomieszczeniu, tym częściej należy je wietrzyć. Należy to jednak robić krótko, ale intensywnie- parę razy dziennie, przez kilka minut, poprzez otwarcie okna na oścież. Pomoże to pozbyć się nadmiaru szkodliwego CO2 a także skutecznie zmniejszy wilgotność (zwłaszcza w chłodniejszych miesiącach), która jest często przyczyną pojawiania się pleśni, grzybów oraz innych niebezpiecznych drobnoustrojów.

Często zastanawiamy się jak długo powinien być włączony oczyszczacz powietrza? Czy powinien chodzić cały czas? Zwróćmy uwagę, iż wymiana powietrza między tym znajdującym się w pomieszczeniu a tym występującym na zewnątrz, odbywa się nieustannie. Dlatego też istotnym jest, by urządzenie pracowało całą dobę. Tylko wówczas osiągniemy najlepsze rezultaty. Jeśli wyłączymy urządzenie, powietrze powróci do stanu sprzed procesu oczyszczania. Warto korzystać z oczyszczaczy, które zaopatrzone są w wygodny tryb automatyczny, dostosowujący parametry pracy do panujących warunków, poprzez ich monitorowanie za pomocą wbudowanych czujników. Takie modele wyłączą się, jeśli uznają, że powietrze zostało wystarczająco oczyszczone. By oczyszczacz powietrza mógł pracować całą dobę opłaca się zainwestować w urządzenie z trybem nocnym. Umożliwi on ciche oczyszczanie przez całą noc, dzięki czemu idealnie sprawdzi się w sypialni oraz w pokoju dziecięcym.

Ze względu na coraz większe nagromadzenie zanieczyszczeń w powietrzu oczyszczacze cieszą się coraz większą popularnością. Nic w tym dziwnego- są bardzo skuteczne, dzięki czemu przyczyniają się do polepszenia jakości powietrza a tym samym poprawy warunków, w których funkcjonujemy. Sprawdzą się zarówno w domach jak i w biurach, a także w przedszkolach, szkołach, hotelach, siłowniach i gabinetach lekarskich. Oczyszczacze z filtrem wstępnym wyłapują te największe zanieczyszczenia: duże cząsteczki kurzu oraz znaczną część zwierzęcej sierści. Te z filtrami HEPA są skuteczne w walce z dokuczliwymi pyłkami, kurzem i alergenami, dzięki czemu przynoszą ulgę alergikom. Eliminują groźne dla astmatyków bakterie, wirusy oraz zarodniki grzybów i pleśni. Pozbywają się również szkodliwych zanieczyszczeń gazowych oraz smogu (pyłków zwieszonych PM2.5 i PM10). Idealnie nadają się do pomieszczeń, w których przebywają, szczególnie narażone na choroby układu oddechowego, małe dzieci i niemowlęta. Tutaj sprawdzą się najlepiej oczyszczacze powietrza z dodatkową funkcją nawilżania i jonizacji. Wyeliminują suche powietrze, poprawiając komfort oddychania a także zachowają równowagę jonową. Zadziałają niczym domowa inhalacja. Oczyszczacze z filtrem węglowym będą z kolei nieocenioną bronią w walce z przykrymi zapachami, zarówno tymi powstającymi w środowisku naturalnym, jak i tymi wytworzonymi przez człowieka. Usuną zapachy wydostające się z oczyszczalni ścieków oraz miejsc składowania odpadów. Zwalczą dym papierosowy, zapachy unoszące się podczas przyrządzania posiłków oraz nieprzyjemne zapachy z toalety. Są również zachwalane przez właścicieli zwierząt domowych, zwłaszcza psów i kotów, które są częstą przyczyną specyficznej woni. Poznaj również ranking oczyszczaczy powietrza.

By mieć pewność, że pomieszczenie jest wolne od szkodliwych zanieczyszczeń, zadbaj o jakość powietrza za pomocą oczyszczacza dostosowanego do Twoich potrzeb. Będzie on gwarantem zdrowego, czystego i świeżego powietrza przez cały rok. W naszej ofercie znajdziesz najlepsze oczyszczacze powietrza cenionych i sprawdzonych marek, z różnymi funkcjami i o różnych gabarytach. Zapraszamy na zakupy.